کد مطلب:283395 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:229
هدف اصلی و زمینه های پیدایش سازمان وکالت
بی تردید یكی از هدف های این سازمان، پدید آوردن مجموعه ای از وكیلان با برنامه ای حساب شده بود تا زیر نظر وكیلانی برتر (وكیل ارشد یا سر وكیل) [1] در گوشه و كنار جهان اسلام، به ویژه در سرزمین هایی كه شمار شیعیان بیشتر بود، به فعالیت بپردازند. این سازمان، نقش شبكه ی ارتباطی را بین شیعیان و مركز استقرار رهبری شیعه ایفا می كرد.
پیش زمینه های پیدایش و گسترش جریان وكالت پس از امام صادق علیه السلام را می توان این گونه برشمرد: دوری مناطق شیعه نشین از مركز استقرار ائمه علیهم السلام، وجود جوّ خفقان، دشوار بودن ارتباط مستقیم امامان علیهم السلام با شیعیان، دسترسی نداشتن شیعیان به امامان به دلیل حبس، شهادت یا غیبت، و بالاخره آماده سازی شیعیان برای پذیرش شرایط ویژه ی دوران غیبت.
امامان شیعه علیهم السلام بسیار كوشیده بودند با تبیین جریان صحیح مهدویّت، ذهن شیعیان را برای پذیرش اصل غیبت آماده تر سازند.با این حال، شیعیان پس از شهادت امام یازدهم علیه السلام، به دلیل غیبت فرزند ایشان و محروم ماندن از درك حضور مستقیم و آشكار امام،سرگردان شدند؛ زیرا آنان نزدیك به دو و نیم قرن از نعمت امام حاضر بهره مند بودند،پس به طور طبیعی، آن گاه كه امام معصوم، در میان شیعه، حضوری آشكار ندارد، باید جانشینی برگزیند و شیعیان را به سوی او رهنمون شود.
این جایگزین، همان سفیر، نایب یا باب حضرت حجت (عج) در دوران غیبت بود. نشانه هایی در دست است كه شیعیان هنگام رویارویی با شرایط جدید و پس از ناامیدی از درك حضور امام علیه السلام، در جست وجوی باب یا سفیر آن حضرت بوده و گاه برای شناسایی سفیر راستین و واقعی امام عصرعلیه السلام، نماینده ای را به بغداد یا سامراء گسیل می داشتند. البته در همه ی این موارد، امداد ناحیه ی مقدسه به یاری این نمایندگان آمده و آنان را به سوی مطلوب خویش راهنمایی می كرد. برای نمونه، افزون بر جریان یاد شده درباره ی گروه قمی ها - وفد قمیّین - به جریان های «حسن بن نضر قمی»، [2] «محمدبن ابراهیم بن مهزیار اهوازی» [3] و «ابوالعباس احمد دینوری» [4] نیز می توان اشاره كرد.
پیش زمینه های پیدایش و گسترش جریان وكالت پس از امام صادق علیه السلام را می توان این گونه برشمرد: دوری مناطق شیعه نشین از مركز استقرار ائمه علیهم السلام، وجود جوّ خفقان، دشوار بودن ارتباط مستقیم امامان علیهم السلام با شیعیان، دسترسی نداشتن شیعیان به امامان به دلیل حبس، شهادت یا غیبت، و بالاخره آماده سازی شیعیان برای پذیرش شرایط ویژه ی دوران غیبت.
امامان شیعه علیهم السلام بسیار كوشیده بودند با تبیین جریان صحیح مهدویّت، ذهن شیعیان را برای پذیرش اصل غیبت آماده تر سازند.با این حال، شیعیان پس از شهادت امام یازدهم علیه السلام، به دلیل غیبت فرزند ایشان و محروم ماندن از درك حضور مستقیم و آشكار امام،سرگردان شدند؛ زیرا آنان نزدیك به دو و نیم قرن از نعمت امام حاضر بهره مند بودند،پس به طور طبیعی، آن گاه كه امام معصوم، در میان شیعه، حضوری آشكار ندارد، باید جانشینی برگزیند و شیعیان را به سوی او رهنمون شود.
این جایگزین، همان سفیر، نایب یا باب حضرت حجت (عج) در دوران غیبت بود. نشانه هایی در دست است كه شیعیان هنگام رویارویی با شرایط جدید و پس از ناامیدی از درك حضور امام علیه السلام، در جست وجوی باب یا سفیر آن حضرت بوده و گاه برای شناسایی سفیر راستین و واقعی امام عصرعلیه السلام، نماینده ای را به بغداد یا سامراء گسیل می داشتند. البته در همه ی این موارد، امداد ناحیه ی مقدسه به یاری این نمایندگان آمده و آنان را به سوی مطلوب خویش راهنمایی می كرد. برای نمونه، افزون بر جریان یاد شده درباره ی گروه قمی ها - وفد قمیّین - به جریان های «حسن بن نضر قمی»، [2] «محمدبن ابراهیم بن مهزیار اهوازی» [3] و «ابوالعباس احمد دینوری» [4] نیز می توان اشاره كرد.
[1] تاريخ سياسي غيبت امام دوازدهم(عج)؛ ص 137؛ مكتب در فرآيند تكامل، ص 22؛ رجال نجاشي، ابوالعباس احمدبن علي نجاشي، قم، داوري، بي تا، ص 243؛ رجال كشي، ابوعمرو محمدبن عمربن عبدالعزيز كشي، انتخاب و تلخيص: شيخ طوسي، به تصحيح: حسن مصطفوي، دانشگاه مشهد، 1348 ه.ش، ص 513، ح 991 - 992، و ص 549، ح 1038.
[2] الكافي، ابوجعفر محمدبن يعقوب كليني رازي، تصحيح: علي اكبر غفاري، تهران، 1377 ه.ش، ج 1، ص 417، ح 4.
[3] الغيبة، ص 170؛ كمال الدين و تمام النعمة، ص 487.
[4] بحار الانوار، علاّمه محمدباقر مجلسي، تهران، 1376 ه.ق به بعد، ج 51، ص 300.